Πότε ένα άτομο μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι θύμα;

Θύμα μπορεί να θεωρηθεί κάποιος που έχει υποστεί σεξουαλική κακοποίηση ή παρενόχληση, παρακολούθηση (stalking), κακοποίηση από τον/την σύντροφό του (σε όλες τις μορφές), ενδοοικογενειακη κακοποίηση, είτε έχει πέσει θύμα ληστείας. Δηλαδή το άτομο που έχει υποστεί μία καταστροφική ή τραυματική εμπειρία ή γεγονός εις βάρος του.

Πως νιώθει όμως το θύμα;

Συχνά το θύμα μπορεί να νιώσει εγκλωβισμένο, και να μπει σε ένα φαύλο κύκλο χωρίς έξοδο όπου κατηγορεί τον εαυτό του, με φράσεις όπως “θα μπορούσες να έχεις κάνει κάτι”, ‘εσύ φταις”, “σου αξίζει” και να νιώθει ενοχή. Με αποτέλεσμα να μεγαλώνει η θλίψη και το τραύμα του. Μπορεί να νιώθει φόβο, μήπως ξανα συμβεί το ίδιο γεγονός ή γενικότερα να κατακλύζεται από ένα αίσθημα φόβου για τα πάντα γύρω του και συναισθηματικά να είναι πολύ ευάλωτο. Άλλα συναισθήματα που μπορεί να νιώσει είναι ο θυμός και ένα “γιατί σε μένα” που τους βασανίζει, άγχος και κατάθλιψη. Ένα αίσθημα αβοηθησίας και ότι τίποτα δεν μπορεί να συμβεί ίσως είναι κυρίαρχο μέσα του. Ταυτόχρονα, το άτομο που έχει βρεθεί στη θέση του θύματος, προκειμένου να προστατευθεί μπορεί να αναπτύξει ένα μηχανισμό άμυνας, την αμνησία, δηλαδή να “ξεχάσει το γεγονός” που έχει ζήσει.

Πέρα από τις συναισθηματικές αντιδράσεις, μπορεί να αρχίζει να δυσκολεύεται να εμπιστευτεί άλλους ανθρώπους και να επιλέξει να απομονωθεί, να δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί ή να θυμηθεί πράγματα. Φυσικά, μπορεί να επαναβιώνει το τραύμα του μέσα από εφιάλτες ή αναδρομές (flashbacks) στις εικόνες που έχει ζήσει.

Το σώμα επίσης βιώνει αυτόν τον εγκλωβισμό της ψυχής με κόπωση, αϋπνία, μειωμένη ενέργεια ή υπερένταση και δυσκολία στο να ηρεμήσει. Ο ύπνος και η όρεξη επηρεάζονται, για παράδειγμα το άτομο μπορεί να μην έχει όρεξη να φάει ή να τρώει πολύ για να καλύψει ό,τι νιώθει.  Πιθανόν να εμφανίσει και ζητήματα υγείας, όπως συχνούς πονοκεφάλους και πεπτικά προβλήματα.

Το ίδιο το γεγονός επηρεάζει σε όλα τα επίπεδα την ζωή των ατόμων αυτών, όχι μόνο τη στιγμή που έχει συμβεί αυτό αλλά και μετά, τα άτομα έχουν να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες του, κυρίως με τον εαυτό τους.

Όμως, είναι θύματα τα άτομα που έχουν βιώσει ένα τέτοιο τραυματικό γεγονός ή επιζώντες (survivors); Θα έλεγα ότι είναι επιζώντες, είναι ζωντανοί, καθώς έχουν καταφέρει να επιβιώσουν με όποιο κόστος από αυτό το τραυματικό γεγονός και εξακολουθούν να μάχονται με ό,τι του έχει αφήσει ως κατάλοιπα. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ελπίδα και ότι μπορούν να ανακτήσουν τον έλεγχο της ζωής και της ιστορίας τους.